मध्यपुर थिमीको महाकाली नाच सानो परिचय

मध्यपुर थिमीया महाकाली:प्याख: (मध्यपुर थिमीको महाकाली नाच)—म्हसिका(सानो परिचय)..

मध्यपुर थिमि ऐतिहासिक एवं सास्कृतिक रुपमा एउटा महत्वपूर्ण नगर हो । महिनै पिछे कही न केही चाडपर्व, जात्राहरु मनाउदै आफ्नो जीवन सभ्य रुपमा अगाडी बदाई रहेका मध्यपुर वासीको जीवनको एउटा अभिन्न अंक नाच पनि हो । प्राचीन काल देखि चल्दै आएको विभिन्न नाच मध्य कति लोभ भए भने कति अझै सम्म जिबन्त रुपमा अगाडी बढिरहेका छन् ।

मध्यपुर थिमिको भैरव नाच, बोडेको निलवराही नाच, नगदेशको महाकाली नाच धेरै नै जन–मानसमा लोकप्रिय छन् ।

यी बाहेक यहा अष्टमातृका प्याखं(नाच), लाखय् प्याखं(नाच), दिपंकरप्याखं, नागचाप्याखं, सलचाप्याखं, म्ह्यखा प्याखं , पुलुकिसिप्याखं आदि नाचहरु विभिन्न उत्सवहरुमा प्रदर्शन गर्दै आईरहेका छन् ।

मध्यपुर थिमीको लोकप्रिय नृत्य मध्ये एक महाकाली नृत्य पनि हो। यो “महाकाली महालक्ष्मी” भन्ने हिन्दु पुराणको एउटा कथामा आधारित छ।यसका अनुसार, तीन देवी महाकाली, महालक्ष्मी र कुमारी स्वर्गबाट ​​तल पृथ्वीमा आए र मानव जातिको बीचमा ठूलो दु:ख फैलाउने असुरहरूलाई पराजित गर्‍यो |काठमाडौं उपत्यकाका आठ दिशाहरूको संरक्षण गर्ने र भूत-प्रेतका फरक अनुयायीहरू भएका आठमध्ये तीन देवीदेवताहरू रहस्यमय शक्ति प्राप्त गर्नका लागि चौरासी सिद्धहरूको अभ्यास गरेका थिए।त्यसकारण सर्वशक्तिमान देवीहरूले असुरहरूसँग ठूलो युद्ध गरे र तिनीहरूलाई पराजित गरे जसले पृथ्वीमा शान्ति र सुव्यवस्थालाई स्थिर बनायो।यस नृत्यले प्रेतहरूमाथि विजय पछिको ठूलो खुशी देखाउँदछ।

यो नाच मा १६ जना पात्र हुन्छ ! तीन देवी महाकाली, महालक्ष्मी र कुमारी ! ४ जना बेताल , २ जना भुत भैरव , २ जना माक(बांदर ) , २ जना कवां ( कंकाल ), २ जना ख्यागोरा, १ जना सिहं !!!

यो नृत्य को तीन भाग छ !

• १) “दुष्टात्मालाई मार्दै र नाच्दै” दुष्टात्माको रगत पिउँदै।
• २) प्रत्येक भूतले आफ्नो देवी देवतालाई शैलीबद्ध नृत्य देखाउँदछ।
• ३) “बौ:तय्गु” भूतहरूका लागि खाना प्रस्ताव। यस दृश्यले आमा देवीलाई भूतप्रेतको लागि खाना प्रस्तुत गर्दै देखाइन्छ र तिनीहरू सबै लोभी र आफ्नै लागि सबै खानेकुरा खानको लागि लडिरहेको हुन्छ । र अन्तिममा , कवां( कंकाल)ले खाना लिन सक्षम हुन्छ।

यो नाच सापरु: को भोली देखी ४ दिन सम्म बिबिन्न टोल्-टोल्,मन्दिर अगाडी नचाइन्छ । यो नाच लाई थिमि र नगदेश बासी हरुले निरन्तरता दिइरहेको देख्न पाइन्छ ! र यो बर्ष महाकाली नाच नगदेश बाट हुँदै छ !! सबै लाई स्वागत छ !

Source: Cultural Madhyapur Thimi